Jednodniowe wycieczki do mazowieckich zamków: Czersk i Liw

Jednodniowe wycieczki do mazowieckich zamków: Czersk i Liw

W zamkach jest coś magicznego. Nie bez powodu to tam często rozgrywają się akcje książek o duchach i białych damach i to tam odbywają się turnieje rycerskie. To właśnie zamki stanowią też zawsze największe atrakcje turystyczne danego regionu.

W Polsce nie brakuje imponujących zamków i pałaców. Nasze burzliwe dzieje oraz umiejscowienie w środku Europy, na dawnych szlakach handlowych spowodowało, że mamy ich pod dostatkiem. Prócz pięknych przykładów najbardziej znanych budowli miejskich, takich jak Zamek Królewski w Warszawie czy Wawel w Krakowie, mamy także wiele zamków rozproszonych po całym kraju: w Malborku, Ogrodzieńcu, Nidzicy, Niedzicy, Fromborku, Pieskowej Skale.

Ceglane i kamienne, zawsze wzbudzają zachwyt oraz wielkie zainteresowanie najmłodszych. Z wieloma wiążą się piękne legendy, wiele ma swoje mityczne białe damy lub znikające przejścia. W większości mieszkali kiedyś rycerze. To już naprawdę wystarczy, by pobudzić wyobraźnię każdego młodego człowieka!

Zamki mniej znane – mazowieckie perełki

Turniej rycerski na zamku w Czersku (dzięki uprzejmości Zamku w Czersku)

Są zamki, o których słyszał każdy. Należą do nich wielkie konstrukcje zbudowane przez Krzyżaków na Pomorzu oraz malownicze ruiny znajdujące się w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Są też takie, które leżą lekko na uboczu, z dala od popularnych szlaków turystycznych, jednak nie są przez to mniej atrakcyjne. Wręcz przeciwnie – ich zwiedzanie może okazać się prawdziwą przygodą, o tyle ciekawszą, że zupełnie niespodziewaną!

♦  ♦  ♦  ♦  ♦

♦  ♦  ♦  ♦  ♦

Takie właśnie są dwie perełki na Mazowszu – zamek w Czersku i zamek w Liwie. Łączy je historia, o czym za chwilę. Oba położone są w niedalekiej odległości od Warszawy, dzięki czemu można je zwiedzić w czasie jednodniowej wycieczki ze stolicy. Stanowią więc idealny cel weekendowych wypraw dla Warszawiaków lub świetne opcje dla turystów zwiedzających Mazowsze!

Zamek w Czersku

Widok na zamek w Czersku z lotu ptaka (dzięki uprzejmości Zamku w Czersku)

Pierwszym z mazowieckich zamków, o którym chcę Wam opowiedzieć, jest zamek w Czersku. Trafiliśmy tam przypadkiem, szukając na mapie ciekawych miejsc, do których moglibyśmy się wybrać w zimową niedzielę. Choć zamkami interesuję się nie od dziś, ten w Czersku jakoś umknął mojej uwadze. Stąd moje zdziwienie, gdy zobaczyłam go na mapie. Postanowiliśmy pojechać tam od razu. Zapakowaliśmy się do samochodu i ruszyliśmy na zwiedzanie.

Czersk leży na południe od Warszawy. Dojazd z centrum samochodem zajmuje zaledwie 45 minut. Ryneczek Czerska, gdzie można zaparkować samochód, jest uroczy i zadbany. Niewiele jednak wskazuje na to, że w XIII wieku miejscowość ta była najważniejszym ośrodkiem politycznym i kościelnym na Mazowszu, a przez lata stanowiła siedzibę książąt mazowieckich i własność królów polskich, o którą toczyły się nieraz krwawe boje.

Widok z jednej z wież zamkowych

Gotycki zamek w Czersku znajduje się na wzgórzu, skąd rozpościera się piękny widok na okolicę. Imponuje swoimi rozmiarami i majestatycznością. Ma fantastycznie wysokie wieże, na które można się wspiąć. Wchodzi się do niego przez teren pobliskiego kościoła. Następnie przechodzi się przez bramę, by wreszcie nacieszyć oczy wspaniałym dziedzińcem.

Trochę historii

Turniej rycerski na zamku w Czersku (dzięki uprzejmości Zamku w Czersku)

Wzgórze czerskie od wieków wyróżniało się doskonałym położeniem obronnym na wysokim cyplu nad rzeką, która w dawnych czasach płynęła bezpośrednio pod skarpą. Osada zamieszkana była już w I wieku przed naszą erą. W miejscu, gdzie dziś znajdują się malownicze ruiny zamku, chowano wtedy zmarłych wraz z darami przeznaczonymi na ich nowe, wieczne życie.

W IX wieku powstała na wzgórzu osada, potem gród z umocnieniami. Kiedy Czersk wszedł w posiadanie książąt mazowieckich, a konkretnie walecznego Konrada Mazowieckiego, stał się ważnym ośrodkiem, z którym trzeba się było liczyć. Sam zamek został wzniesiony w XV wieku przez księcia Janusza I Starszego, który do jego budowy zatrudnił najlepsze ekipy z Warszawy.

Mimo, iż to właśnie Warszawa była wówczas oficjalną siedzibą księcia, odwiedzał on Czersk dość często i podpisał tu wiele ważnych dokumentów. Kiedy umarł, teren przeszedł w ręce jego spadkobierców i nadal odgrywał ważną rolę. Po latach, w wyniku dość tajemniczych i nagłych śmierci jego właścicieli, Czersk dostał się w posiadanie Bony, która przejęła bezpośrednią władzę nad Mazowszem. Włoska królowa pokochała okolicę, rozbudowała zamek i kazała obsadzić okoliczne wzgórza winoroślą.

Turniej rycerski na zamku w Czersku (dzięki uprzejmości Zamku w Czersku)

W czasie potopu szwedzkiego zamek mocno podupadł. Potem nadwyrężyli go także Kozacy i wojska węgierskie. Już nigdy nie wrócił do dawnej świetności. Na przestrzeni lat poszukiwacze skarbów oraz okoliczni mieszkańcy rozgrabili to, co się po nim ostało, zostawiając tylko malowniczą ruinę na wzgórzu. W drugiej połowie XX wieku przeprowadzono tu liczne prace archeologiczne, dzięki którym odtworzono ciekawą historię tego pięknego miejsca.

Zamek na każdą porę roku

Zamek w Czersku: widok z jednej z wież

Nasze pierwsze zwiedzanie zamku w Czersku było dość specyficzne. Była zima. Przeszliśmy przez imponującą bramę i od razu rzuciliśmy się na świeży śnieg leżący na dziedzińcu. Nie weszliśmy do wnętrza, bo było zbyt ślisko, za to urządziliśmy wojnę na śnieżki i ulepiliśmy wielkiego bałwana.

Do Czerska wróciliśmy, jak tylko nadarzyła się ku temu okazja. Chcieliśmy porządnie zwiedzić komnaty, wspiąć się na baszty i poczytać o nim więcej. Spodziewaliśmy się, że będzie super i nie zawiedliśmy się.

Piknik średniowieczny na Zamku w Czersku (dzięki uprzejmości Zamku w Czersku)

Z baszt, które tym razem zdobyliśmy, rozpościera się imponujący widok na najbliższą okolicę pradoliny Wisły. Na zamku można też obejrzeć komnaty, w których mieszkali książęta. Na dziedzińcu czekają atrakcje – zazwyczaj jest tam stoisko z jedzeniem i piciem, czasem też rozkładają swoje kramiki sprzedawcy miodów czy staroci.

Regularnie odbywają się tu imprezy historyczne, podczas których można natknąć się na spacerujących rycerzy czy piękne damy, a także uczestniczyć w warsztatach lepienia garnków, lekcjach archeologii czy strzelania z łuku. Pikniki średniowieczne, turnieje, spotkania z muzyką – to tylko niektóre z wydarzeń, które odbywają się tu o każdej porze roku. Ale nie trzeba od razu pchać się w sam ich środek, by poczuć atmosferę miejsca. Można po prostu zrobić piknik na dziedzińcu (latem porośniętym puszystą trawą) i podziwiać piękną budowlę, rozmawiając o rycerzach i dawnych czasach.

Smok i biała dama

Jak już jesteśmy przy rozmowach, to tym, co fascynuje dzieci najbardziej, są zawsze opowieści o duchach i smokach. Każdy szanujący się zamek powinien mieć co najmniej swoją własną białą damę. A zamek w Czersku ma i białą damę i prawdziwego smoka!

Ekwipunek rycerzy z Czerska

Postać białej damy wiąże się z królową Boną, której kiedyś rozsypały się na zamku perły. Przed wyjazdem z Czerska nie zdążyła ich pozbierać i teraz wraca ponoć szukać ich przy każdej pełni księżyca.

Wypalanie garnków na Zamku w Czersku

Nie tak łatwo dojrzeć w Czersku białą damę, smoka natomiast już zobaczyć może każdy. Widnieje na czerskim godle i jest o tyle ciekawy, że kształtem nie przypomina naszych smoków, znanych z rodzimych legend. Podobny jest bardziej do wężowatych stworów anglosaskich, znanych z opowieści o królu Arturze. Nie do końca wiadomo, skąd taki smok znalazł się na czerskim zamku – być może przywiózł go tu jakiś dzielny rycerz, wychowany na wyspach brytyjskich? A może po prostu jego obecność świadczy o wysokiej kulturze i oczytaniu władców Czerska, którym nieobce musiały być europejskie legendy.

Zamek w Liwie

Drugą zamkową perełką, o której chcę Wam opowiedzieć, jest zamek w Liwie. Aby do niego dojechać, trzeba zboczyć trochę na wschód, w kierunku Sokołowa Podlaskiego. Warto to zrobić – jest malowniczo położony i można w jego okolicy spędzić cały dzień, zwiedzając nie tylko imponującą budowlę, ale także spacerując nad brzegiem leniwej rzeki Liwiec, płynącej w pobliżu.

Zamek w Liwie wiosną (dzięki uprzejmości Zamku w Liwie)

To, co łączy zamek w Czersku i zamek w Liwie, to osoba księcia Janusza I Starszego. To właśnie on na początku XV wieku zlecił budowę paru twierdz o kluczowym dla niego znaczeniu, w tym obu naszych zamków. Kolejną cechą wspólną jest królowa Bona – także i Liw stał się jej własnością i także tutaj przeprowadziła sporą rozbudowę.

W kompleksie w Liwie dość oryginalny i niespotykany nigdzie indziej jest tzw. Przygródek – zespół przylegających do głównego zamku budynków gospodarczych i militarnych. Tworzyły go brama, brama wielka, stajnia na 3 konie, dom, stajnia na 40 koni, piekarnia, dom grodzki, dom wielki, kuchnia, nowa kuchnia, domek, domek stary i szpitalik. To dzięki Przygródkowi zamek w Liwiu stał się naprawdę rozległym założeniem, którego różne fazy budowy możemy podziwiać na rycinach i makietach znajdujących się we wnętrzach.

Widok na zamek od strony rzeki Liwiec (dzięki uprzejmości Zamku w Liwie)

Zamek zaczął chylić się ku upadkowi w czasie potopu szwedzkiego. Został wtedy dwukrotnie spalony przez najeźdźców. Podczas II wojny światowej został rozebrany i jego budulca użyto do budowy powstającego niedaleko obozu zagłady w Treblince. Na szczęście proces ten został przerwany przez sprytnego polskiego archeologa, któremu udało się przekonać najeźdźcę, że zamek wznieśli Krzyżacy, a nie Janusz I Starszy, co z kolei skłoniło władze III Rzeszy do remontu i zaprzestania dzieła zniszczenia. Prace konserwatorskie dokończono już po wojnie i wtedy zamek stał się pięknym muzeum.

Zbrojownia, monety i obrazy

My spędziliśmy w Liwie więcej czasu niż początkowo chcieliśmy. Okazało się, że na zamku, prócz imponującej budowli do obejścia, są także świetne eksponaty militarne oraz zbiór malarstwa i grafiki, ciekawe meble i piec kaflowy. Największe zainteresowanie moich panów wzbudziła, wiadomo, zbrojownia. Zbroje, hełmy, włócznie, miecze, szable, pistolety i XX wieczne karabiny zgromadzone tu na pewno wprowadzą w zachwyt każdego wielbiciela tych tematów oraz każdego małego chłopca!

Dla zainteresowanych numizmatyką, zamek w Liwie oferuje także spory zbiór monet, od rzymskich denarów aż do tymfów, dukatów i ortów z przełomu XVII i XVIII wielu, odnalezionych w okolicy. Zajrzeliśmy także do ciekawej galerii Przyziemie, gdzie można dowiedzieć się więcej o najstarszych dziejach zamku i legendach z nim związanych, obejrzeć makietę budowli wraz ze słynnym Przygródkiem, a także przyjrzeć się pracom współczesnych artystów. My akurat trafiliśmy na wystawę zdjęć okolicznej przyrody.

Widok na zamek w czasie imprezy średniowiecznej (dzięki uprzejmości Zamku w Liwie)

I na koniec – zjawa!

Jak przystało na przyzwoity zamek, także i Liw ma swoją zjawę. To dama, jednak nie biała, a… żółta! Pojawia się o pełni księżyca na zamkowych murach. Chodzi po nich w żółtej i świecącej sukni. To duch pięknej Ludwiki, niesłusznie oskarżonej o zdradę. Ponoć ten, kto wyzwoli Żółtą Damę od jej wiecznej tułaczki, stanie się bogaty i szczęśliwy. Na razie nikt nie spróbował tego dokonać. Za to wielu ją już zobaczyło, głównie dzięki jej portretowi, który można podziwiać na zamkowej klatce schodowej.

Żółta dama (dzięki uprzejmości Zamku w Liwie)

Naszą wyprawę na zamek w Liwie zakończyliśmy, jak to mamy w zwyczaju, piknikiem nad rzeką. Wyjechaliśmy z mocnym postanowieniem, że wrócimy tu jak tylko się da i opowiemy o tym mało znanym miejscu każdemu, kto będzie chciał słuchać. I tak właśnie zrobiliśmy!

Zamek w Liwie jest pięknie położony nad rzeką Liwiec

Autorka tekstu i części zdjęć: Dagmara Budzbon-Szymańska

Za pozostałe zdjęcia dziękujemy Zamkowi w Czersku https://zamekczersk.pl/ oraz Zamkowi w Liwie http://liw-zamek.pl/

Przeczytałeś artykuł w portalu Dzieciochatki.pl - Miejsca Przyjazne Dzieciom

POLECANE NOCLEGI PRZYJAZNE DZIECIOM: >>KLIKNIJ TU<<

WSZYSTKIE PRAWA ZASTRZEŻONE

Portal DziecioChatki.pl